Η επίδραση της «AUKUS» στις διεθνείς εξελίξεις και η στάση των κομμουνιστών*

Η σημασία της περιοχής του Ινδοειρηνικού

Αν και η νέα συμφωνία συνάφθηκε ανάμεσα σε 3 δυνάμεις που δεν είναι ασιατικές, την ίδια ώρα είναι φανερό πως εστιάζει στη δράση αυτών των δυνάμεων στην Ασία και ευρύτερα στην περιοχή του Ινδό-Ειρηνικού στην οποία παράγεται το 60% του παγκόσμιου ΑΕΠ και εκτιμάται πως τα επόμενα χρόνια θα απορροφά το 70% της ζήτησης ενέργειας. Μια περιοχή που ήδη αποτελεί σημαντικό «δίαυλο» της παγκόσμιας εμπορικής ναυσιπλοΐας, είναι χαρακτηριστικό πως με τα στοιχεία του 2017 το 40% του παγκόσμιου εμπορίου υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) διεξάγονταν μέσα απ’ αυτήν.

Ήδη, ένα μεγάλο τμήμα ναυτικών και αεροπορικών αμερικάνικων δυνάμεων έχει μεταφερθεί στον Ειρηνικό. Οικοδομούνται εκεί νέες αμερικάνικες στρατιωτικές βάσεις, πραγματοποιούνται μεγάλες στρατιωτικές ασκήσεις.

Στην ίδια περιοχή βρίσκονται σε εξέλιξη αντιπαραθέσεις για θαλάσσια και χερσαία σύνορα, όπου είναι σαφής η επιδίωξη της Κίνας να αμφισβητήσει το διεθνές δίκαιο της θάλασσας και τα κυριαρχικά δικαιώματα χωρών της περιοχής, όπως π.χ. του Βιετνάμ. Μιλώντας στη φετινή 76η Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ο Πρόεδρος του Βιετνάμ, Νγκουεν Σουάν Φούκ, κάλεσε τις χώρες της περιοχής να αποφύγουν μονομερείς ενέργειες στην Ανατολική Θάλασσα (ή αλλιώς Θάλασσα της Νότιας Κίνας), υπογραμμίζοντας το Δίκαιο της Θάλασσαςⁱ. Λίγες μέρες νωρίτερα η εκπρόσωπος του βιετναμέζικου ΥΠΕΞ, Λε Τχι Τχου Χανγκ, είχε υπογραμμίσει πως το Βιετνάμ θα υπερασπιστεί τα νησιά στα αρχιπελάγη Χοάγκσα και Τσιόνγκσα, την κυριαρχία των οποίων η Κίνα αμφισβητείⁱⁱ.

Καθόλου τυχαία δεν ήταν, λοιπόν, η επίσκεψη της Αμερικανίδας Αντιπροέδρου, Κάμαλα Χάρις, στο Βιετνάμ, και σε άλλες χώρες της περιοχής. Να θυμίσουμε πως από το 2016, μετά από μονομερή προσφυγή των Φιλιππίνων, υπάρχει απόφαση του δικαστηρίου της Χάγης που απορρίπτει τις κινεζικές διεκδικήσεις, απόφαση, που, ωστόσο, δεν αναγνωρίζει η Κίνα, με το επιχείρημα ότι πρόκειται για ζήτημα εθνικής κυριαρχίας στο οποίο δεν έχει δικαιοδοσία το συγκεκριμένο δικαστήριο.

Οι ΗΠΑ επιδιώκουν για άλλη μια φορά να καταχωρηθούν ως «αυτόκλητος προστάτης» των λαών, αυτή τη φορά της συγκεκριμένης περιοχής, έναντι των σχεδίων επέκτασης των κινεζικών μονοπωλίων, τις βλέψεις της Κίνας στη Νοτιοανατολική Ασία. Γίνεται φανερό πως η σύγκρουση δεν μπορεί να αφήσει «εκτός κάδρου» και τα πολεμικά μέσα. Οι ΗΠΑ, άλλωστε είναι σήμερα η ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη, ενώ η Κίνα με ταχείς ρυθμούς στις στρατιωτικές της δαπάνες επιδιώκει να καλύψει την απόσταση. Η πρόσφατη αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν και των αμερικανικών «Patriot» από τη Σαουδική Αραβία, αποσκοπεί μεταξύ άλλων στην αναδιάταξη των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της αμερικάνικης παρουσίας στον Ινδοειρηνικό.

Επιπλέον τα τελευταία χρόνια ενισχύθηκε η συνεργασία ανάμεσα ΗΠΑ, Ινδία, Ιαπωνία και Αυστραλία με τη μορφή του “Τετραμερούς Διαλόγου για την Ασφάλεια” (QUAD), με σαφή στόχευση εναντίον της Κίνας, κάτι που φάνηκε και στις στρατιωτικές ασκήσεις αυτών των χωρών με την επωνυμία Malabar τα 2 προηγούμενα χρόνια. Οι ασκήσεις αυτές προβλήθηκαν ως ο πυλώνας της λεγόμενης "ασιατικής εκδοχής του ΝΑΤΟ" και τέθηκε ανοικτά ο στόχος για την αντιμετώπιση της στρατιωτικής και πολιτικής επιρροής της Κίνας στην περιοχή.

Συγκεντρώνεται η προσοχή στα στενά της Ταϊβάν, επιχειρείται η διεύρυνση των συμμαχιών και από τις δύο πλευρές, ενώ αξιοποιούνται και τα ιδεολογήματα της «δημοκρατίας», της «αυτοδιάθεσης», ή της εδαφικής ακεραιότητας. Η στρατηγική ΝΑΤΟ 2030 ενισχύει τον προσανατολισμό κατά της Κίνας.

Στο έδαφος αυτό δημιουργήθηκε η συμφωνία “AUKUS”.

Η διαπάλη για την πρωτοκαθεδρία του ιμπεριαλιστικού συστήματος

Η νέα συμμαχία που οικοδόμησαν οι ΗΠΑ έχει ξεκάθαρο στόχο, που δεν είναι άλλος από την Κίνα, η οποία αντικειμενικά διαμορφώνει σήμερα τις προϋποθέσεις για να απειλήσει την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα τα επόμενα χρόνια.

Όχι τυχαία η CIA συγκρότησε ειδικό κέντρο παρακολούθησης της Κίνας. Η δυναμική αποτυπώνεται στη σημαντική αύξηση του μεριδίου της Κίνας στο Παγκόσμιο Προϊόν την περίοδο 2000 – 2020, όπως και στη θεαματική αύξηση του εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ στο διμερές εμπόριο με την Κίνα (την περίοδο 1985 - 2019). Στη βάση αυτή είχαμε όλη αυτήν την περίοδο μια σειρά εμπορικών «πολέμων» με τις ΗΠΑ να δίνουν ιδιαίτερο βάρος στη διατήρηση της υπεροχής τους στο επίπεδο της νέας τεχνολογίας και ταυτόχρονα του περιορισμού της εξάπλωσης της Κίνας σε αυτόν τον κλάδο, που θα σημάνει ταυτόχρονα ενίσχυση της πολιτικής επιρροής της (π.χ. η εντεινόμενη προσπάθεια αποκλεισμού της Κίνας από τα δίκτυα 5G στην Ευρώπη). Επιπρόσθετα, η κυβέρνηση των ΗΠΑ, αξιοποιώντας την τεράστια μείωση φορολογίας του κεφαλαίου, έκανε έκκληση σε αμερικανικά μονοπώλια νέων τεχνολογιών που δρουν στην Κίνα να την εγκαταλείψουν ή να επαναπατριστούν στις ΗΠΑ. Προωθεί τα δικά της συμφέροντα και κάνει προσπάθειες να εμποδίσει την επέκταση της Κίνας που υλοποιεί µε το σχέδιο του «Δρόµου του Μεταξιού», εξάγει τεράστια κεφάλαια και πραγματοποιεί μεγάλες επενδύσεις σε άλλα κράτη, στην Ασία, την Αφρική και σε άλλες περιοχές.

Το γεγονός της διαπάλης των ΗΠΑ-Κίνας για την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία πλέον δεν αμφισβητείται. Εκείνο στο οποίο εστιάζεται η προσοχή είναι για το εάν έχουμε έναν νέο “ψυχρό πόλεμο”, μια αντιπαράθεση μιας καπιταλιστικής υπερδύναμης με μια σοσιαλιστική, έστω με “κινεζικά χαρακτηριστικά”. Η πραγματικότητα, όμως, είναι πως μιλάμε για τις ΗΠΑ και την Κίνα, δηλαδή για δύο δυνάμεις του σημερινού καπιταλιστικού κόσμου. Η Κίνα είναι σήμερα ισχυρή βάση μονοπωλιακών ομίλων, ενεργό μέλος κάθε διεθνούς καπιταλιστικής ένωσης, όπως είναι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, η Παγκόσμια Τράπεζα· είναι στενά συνδεδεμένη με την παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία. “Οι πολυεθνικές αποτελούν ζωτική κινητήρια δύναμη για την εσωτερική κυκλοφορία της Κίνας”ⁱⁱⁱ.

Το ότι στην Κίνα κυβερνά ένα κόμμα που έχει τον τίτλο «κομμουνιστικό» δεν αλλάζει το γεγονός πως σε αυτήν κυριαρχούν οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής. Ξεκινώντας από το 2012 και μέχρι σήμερα, σταθερά πάνω από το 60% του ΑΕΠ της Κίνας παράγεται από τον ιδιωτικό τομέα^iv. Υπέρ των καπιταλιστών και στην Κίνα έχει διαμορφωθεί μια ανάλογη νομοθετική βάση που τους επιτρέπει τη σκληρή εκμετάλλευση εκατοντάδων εκατομμυρίων εργατών για τη συσσώρευση του πλούτου τους. Η Κίνα βρίσκεται σε «άμιλλα» με τις ΗΠΑ και στον αριθμό των δισεκατομμυριούχων. Όπως μας ενημερώνει το ερευνητικό ινστιτούτο Hurun της Σαγκάης, στις αρχές του 2021 η Κίνα ήταν η 1η χώρα στον κόσμο, όπου ο αριθμός των δισεκατομμυριούχων ξεπέρασε τους 1000, φτάνοντας 1058^v. Οι δισεκατομμυριούχοι στην Κίνα ελέγχουν κολοσσιαίους ομίλους ηλεκτρονικού εμπορίου, εργοστάσια, ξενοδοχεία, εμπορικά κέντρα, κινηματογράφους, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εταιρίες κινητών τηλεφώνων κοκ. Ο πλουσιότερος δισεκατομμυριούχος της χώρας, Τζουν Σανσάν, που πλούτισε από τη βιομηχανία εμφιαλωμένου νερού, έχει προσωπική περιουσία 67,3 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ η περιουσία του 2ου στην ίδια λίστα, του Μα Χουατέν, που ασχολείται με τις νέες τεχνολογίες και εκλέχτηκε μέλος του κοινοβουλίου, του Εθνικού Λαϊκού Συνεδρίου, ανέρχεται στα 46 δισεκατομμύρια δολάρια^vi. Όλα αυτά όταν δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι είναι αποκλεισμένοι από σύγχρονες κοινωνικές υπηρεσίες, η χλιδή των δισεκατομμυριούχων και εκατομμυριούχων, δείχνει με σαφήνεια την τεράστια κοινωνική αδικία κι εκμετάλλευση που χαρακτηρίζει τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και στην Κίνα. Ενώ, παράλληλα, τα κινέζικα μονοπώλια, όπως κάνουν τα μονοπώλια κάθε προέλευσης, εκμεταλλεύονται την εργατική τάξη στις επιχειρήσεις τους στο εξωτερικό, όπως κάνει ο ναυτιλιακός κολοσσός της Cosco στην Ελλάδα, στο λιμάνι του Πειραιά, που οι εργάτες αυτές τις μέρες οργάνωσαν πολυήμερη απεργία τιμώντας το νεκρό εργάτη που σκοτώθηκε πρόσφατα στο χώρο δουλειάς, απαιτώντας μέτρα για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας τους και με την εργοδοσία να απαντά με εκβιασμούς και προσφυγή στα αστικά δικαστήρια για να κηρυχθεί η απεργία παράνομη.

Δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα και λειτουργούν παραπλανητικά οι ισχυρισμοί πως η Κίνα, όπως κάποτε η Σοβιετική Ρωσία, εφαρμόζει κάποιου είδους ΝΕΠ (Νέα Οικονομική Πολιτική), συνεργαζόμενη με το ιδιωτικό κεφάλαιο, ώστε ν’ αναπτύξει τις παραγωγικές της δυνάμεις. Τα παραπάνω στοιχεία τεκμηριώνουν ότι αντικειμενικά, δεν υπάρχει βάση για σύγκριση της ΝΕΠ με τη σημερινή κατάσταση στην Κίνα. Επιπροσθέτως, η χρονική διάρκεια της ΝΕΠ ήταν περιορισμένη και είχε το χαρακτήρα της «υποχώρησης», όπως πολλές φορές υπογράμμισε ο Λένιν^vii, και δεν ιδεολογικοποιήθηκε ως στοιχείο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, όπως γίνεται με την επικράτηση των καπιταλιστικών σχέσεων στην Κίνα, με το ιδεολόγημα του «σοσιαλισμού με κινεζικά χαρακτηριστικά». Επιπλέον, την περίοδο της ΝΕΠ στους επιχειρηματίες όχι μόνο δεν επιτρεπόταν να είναι μέλη του Κόμματος των Μπολσεβίκων, αλλά στη βάση και των δύο Σοβιετικών Συνταγμάτων (1918 και 1925) που ψηφίστηκαν εκείνη την περίοδο υπήρξε γι’ αυτούς στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων, σε αντίθεση με τη σημερινή Κίνα, όπου δεκάδες επιχειρηματίες καταλαμβάνουν θέσεις στο κοινοβούλιο και στο ΚΚ.

Να γιατί ο νέος «διπολισμός» δεν έχει καμία σχέση με την αντιπαράθεση ΗΠΑ-ΕΣΣΔ. Σήμερα ΗΠΑ και Κίνα συγκρούονται πάνω στο έδαφος της επικράτησης των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής που κυριαρχούν σε αυτές και οδηγούν στη διαπάλη για τις πρώτες ύλες, τους δρόμους μεταφοράς των εμπορευμάτων, τα μερίδια των αγορών, τη γεωπολιτική επιρροή, κάτι που δεν μπορεί να κρύψει πως έχουμε να κάνουμε με μια διαπάλη ενδοϊμπεριαλιστική για την πρωτοκαθεδρία στο ιμπεριαλιστικό σύστημα.

“AUKUS” - ένας ακόμη «μοχλός» του ιμπεριαλιστικού πολέμου

Η “AUKUS” καθορίζει μια διευρυμένη «γκάμα» συνεργασίας από τη διπλωματία και την άμυνα, έως τις εφοδιαστικές αλυσίδες και την τεχνητή νοημοσύνη. Ωστόσο, το βάρος της προσοχής στη συγκεκριμένη συμφωνία έπεσε στο γεγονός πως ΗΠΑ και Βρετανία θα δώσουν στην Αυστραλία τα “κλειδιά” της πυρηνικής τεχνολογίας, καταπατώντας τις σχετικές συμφωνίες μη διάδοσης της πυρηνικής τεχνολογίας για πολεμικούς σκοπούς και πουλώντας σε αυτήν 8 πυρηνοκίνητα υποβρύχια, που θα την καταστήσουν την έβδομη χώρα στον κόσμο που θα διαθέτει τέτοιους είδους υποβρύχια, μετά τις ΗΠΑ (71), Ρωσία (33), Κίνα (14), Βρετανία (11), Γαλλία (10), Ινδία (2).

Η απόκτηση τέτοιων υποβρυχίων από την Αυστραλία θα την καταστήσει ικανή να συμμετέχει σε πολεμικές ναυτικές επιχειρήσεις πολύ μακριά από την επικράτειά της, δηλαδή στην περιοχή του Ινδο-ειρηνικού, όπου εστιάζεται η προσοχή των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, καθώς τα συγκεκριμένα υποβρύχια είναι σχεδόν αθόρυβα και μπορούν να διανύουν μεγάλες αποστάσεις χωρίς να χρειάζονται ανεφοδιασμό.

Επιπλέον, οι ΗΠΑ αποκτούν τη δυνατότητα επέκτασης των αεροναυτικών στρατιωτικών βάσεών τους στην Αυστραλία. Ήδη εκεί βρίσκονται μερικές χιλιάδες αμερικανοί στρατιωτικοί. Η υποδομή που προετοιμάζεται αφορά τη δυνατότητα ελλιμενισμού αεροπλανοφόρων, πυρηνικών υποβρυχίων και στρατηγικών βομβαρδιστικών.

Οι αναταράξεις σε ΝΑΤΟ -ΕΕ και η «στρατηγική αυτονομία» της ΕΕ και άλλων μεγάλων δυνάμεων

Η συμφωνία AUKUS μπόρεσε να «ταράξει τα νερά» των “σταθερών” συμμαχιών του ευρωατλαντικού ιμπεριαλισμού, του ΝΑΤΟ, των σχέσεων των ΗΠΑ με την ΕΕ και ειδικότερα με τη Γαλλία. Η τελευταία αντέδρασε, χαρακτηρίζοντας «πισώπλατη μαχαιριά» την ακύρωση της παραγγελίας για την προμήθεια 12 συμβατικών υποβρυχίων αξίας περίπου 56 δις ευρώ.

Αμέσως μετά τη συμφωνία, για άλλη μια φορά, κυριάρχησαν σε διάφορα ΜΜΕ μια σειρά παραπλανητικών εκτιμήσεων, όπως π.χ. πως οι ΗΠΑ αποχωρούν από πολλές περιοχές, πως για να έχουμε ειρήνη απαιτείται η “στρατηγική αυτονομία” της ΕΕ και άλλων πλευρών, όπως της Ινδίας, που μεγαλούργησε στο παρελθόν ως “αδέσμευτη”.

Η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι διαφορετική. Οι ΗΠΑ αναδιατάσσουν τις στρατιωτικές δυνάμεις τους. Έτσι, πχ. όχι μόνον δεν αποχωρούν από την Ελλάδα, αλλά ενισχύουν τις πολεμικές βάσεις τους, γιγαντώνουν την αεροναυτική βάση της Σούδας που χρησιμοποιήθηκε στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους κατά του Ιράκ, της Συρίας και της Λιβύης, δημιουργούν νέες στρατιωτικές υποδομές (Αλεξανδρούπολη, Λάρισα, Στεφανοβίκειο κ.ά.), ενώ με την ελληνοαμερικάνικη συμφωνία που υπογράφηκε στις 14 Οκτώβρη 2021 μπορούν να αξιοποιούν αρχικά για μια 5ετία και στη συνέχεια επ’ αόριστο όλες τις στρατιωτικές υποδομές της Ελλάδας.

Δεν έχει καμία βάση ούτε το επιχείρημα που διακινείται ότι μια «ισχυρότερη» και πιο αυτοτελής ΕΕ θα μπορούσε να εγγυηθεί με αποτελεσματικότητα την ειρήνη ως «εξισορροπητικός παράγοντας» στην αντιπαράθεση ΗΠΑ, Κίνας και Ρωσίας.

Η ΕΕ είναι μια συμμαχία των αστικών τάξεων της Ευρώπης, που στρέφεται τόσο σε βάρος των λαών της Ευρώπης, όσο και κατά άλλων λαών. Ετσι, η στρατιωτικοποίηση της ΕΕ βαθαίνει παράλληλα με την όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, βυθίζοντας σε νέους και μεγαλύτερους κινδύνους τους λαούς, προκειμένου να θωρακιστούν τα συμφέροντα των μονοπωλίων.

Η στρατιωτικοποίηση αυτή έχει πρώτα απ’ όλα προσανατολισμό προς το εσωτερικό της Ευρώπης, για να καταπνίξει κάθε ριζοσπαστικό σκίρτημα, να παταχθεί κάθε διεκδίκηση μιας καλύτερης ζωής, πόσο μάλλον όταν αυτή αφορά τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες και στρέφεται ενάντια στο κεφάλαιο, στην κερδοφορία, ή και στην εξουσία του.

Επιπλέον, η ΕΕ αντιμετωπίζει την υδρόγειο ως "στρατηγικό περιβάλλον της", με βάση την Παγκόσμια Στρατηγική την οποία έχει εκπονήσει και ετοιμάζει την αναπροσαρμογή της με την επωνυμία “Στρατηγική Πυξίδα” και την έγκριση της στην επερχόμενη Γαλλική Προεδρία. Επιδιώκει επίσης την πιο αποτελεσματική διείσδυση των ευρωπαϊκών μονοπωλίων σε τρίτες χώρες με πρόσχημα τη δήθεν υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έτσι, συγκροτήθηκε η λεγόμενη "μόνιμη Διαρθρωμένη Στρατιωτική Συνεργασία" (PESCO). Παράλληλα, προωθείται η γαλλικής έμπνευσης "Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Επεμβάσεων", για να ξεπερνιούνται οι καθυστερήσεις που προκαλεί η διαδικασία των ομόφωνων αποφάσεων, ώστε να εκτελούνται ιμπεριαλιστικές αποστολές άμεσα. Ήδη, σήμερα, η ΕΕ έχει ξετυλίξει 20 ιμπεριαλιστικές αποστολές^viii σε τρεις ηπείρους.

Παίρνονται μέτρα για την προώθηση του στόχου της λεγόμενης "Στρατηγικής Αυτονομίας" στο πλαίσιο της ενδυνάμωσης της συμμαχίας και των κοινών επεμβάσεων με το ΝΑΤΟ, που παραμένει ο βασικός πυλώνας της. Με στόχο την αυτόνομη στρατιωτική επάρκεια, ενισχύεται ο σχεδιασμός ανάπτυξης προγραμμάτων έρευνας και εξοπλισμών από την ευρωενωσιακή αγορά, σε μια προσπάθεια να υποχωρήσει η εξάρτηση από την αμερικανική αγορά εξοπλισμών.

Το ΚΚΕ, μελετώντας την Ιστορία του, όπως και την ιστορία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, έχει καταλήξει στο συμπέρασμα πως ήταν λαθεμένη η αντίληψη, που κυριάρχησε στο παρελθόν στις γραμμές του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, η οποία χαρακτήριζε ακόμη και ισχυρές καπιταλιστικές χώρες ως “υποτελείς” και “αποικίες” των ΗΠΑ, καλούσε σε “ανεξαρτητοποίηση” της εξωτερικής πολιτικής τους. Αυτή η λαθεμένη αντίληψη, σε ορισμένες περιπτώσεις διαχώριζε την αστική τάξη σε “πατριωτική” και “κομπραδόρικη”, προσδοκώντας συμμαχίες με το λεγόμενο “πατριωτικό” τμήμα της αστικής τάξης. Στην πραγματικότητα η αστική τάξη σε κάθε χώρα προωθεί τα δικά της συμφέροντα, πρώτα απ’ όλα για να εδραιώσει την εξουσία της και στη βάση αυτή διαμορφώνει και τις διεθνείς συμμαχίες της. Η ύπαρξη της ΕΣΣΔ και των άλλων σοσιαλιστικών χωρών στο παρελθόν έδωσε στις αστικές τάξεις κάποιων καπιταλιστικών χωρών τη δυνατότητα ελιγμών, ενώ σε άλλες περιόρισε αυτές τις δυνατότητες. Σήμερα από πολλές πλευρές εκθειάζεται ο λεγόμενος πολυπολικός κόσμος, ενώ κάποιοι καλούν την ΕΕ, ή τις χώρες της Ευρώπης, να σταματήσουν να είναι «υποτελείς» στις ΗΠΑ, να δράσουν «αυτοτελώς», στη βάση των συμφερόντων τους.

Τέτοιες αντιλήψεις, άσχετα από προθέσεις, εξωραΐζουν ιδεολογικά την παγκόσμια ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα, αφού θεωρούν πως αυτή μπορεί ν’ αλλάξει χωρίς την αναγκαία ανατροπή του καπιταλισμού. Αρνούνται τη λενινιστική αντίληψη του ιμπεριαλισμού, αποσπώντας την οικονομία από την πολιτική. Γι’ αυτές τις δυνάμεις ο ιμπεριαλισμός είναι οι πολιτικές και στρατιωτικές ενέργειες των πιο «επιθετικών» δυνάμεων κατά της «εθνικής κυριαρχίας» των άλλων χωρών. Αγνοούν έτσι το γεγονός πως είναι ο μονοπωλιακός ανταγωνισμός αυτός που οδηγεί σε στρατιωτικές ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και πολέμους και όχι κάποιες «πιο επιθετικές δυνάμεις». Αυτός ο ανταγωνισμός διεξάγεται με όλα τα μέσα που διαθέτει η κάθε καπιταλιστική εξουσία σε κάθε χώρα και βέβαια αποτυπώνεται στις διακρατικές συμφωνίες και με τις διάφορες συμμαχίες. Μέσα σε αυτές τις συμμαχίες οι αστικές τάξεις παραχωρούν μέρος της εθνικής κυριαρχίας, των κυριαρχικών δικαιωμάτων των χωρών τους, ώστε να διασφαλίσουν την εξουσία τους, πάντα προσδοκώντας νέα κέρδη. Την ίδια ώρα, κινούνται και με πολεμικά μέσα, αφού «ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με βίαια μέσα».

Γιατί οι ΗΠΑ επιλέγουν την επικίνδυνη τακτική των «μαλακών συμμαχιών»

Οι ισχυρισμοί πως το ΝΑΤΟ, ή η QUAD παραπαίουν, μετά τη συγκρότηση της AUKUS, δεν έχει βάση. Το ΝΑΤΟ, παρά τις αντιθέσεις που εκδηλώνονται στο εσωτερικό του, εξακολουθεί να παίζει σημαντικό ρόλο ως “βραχίονας” του ευρωτλαντικού ιμπεριαλισμού. Έτσι, σταθερά “περικυκλώνει” τη Ρωσία, μεταφέροντας νέες δυνάμεις προς τα ρωσικά σύνορα, αμφισβητώντας τη ρωσική κυριαρχία στην Κριμαία και στις θαλάσσιες ζώνες της Μαύρης Θάλασσας, αξιοποιώντας προβοκατόρικα τη σύγκρουση στην Ουκρανία, απειλώντας τη Ρωσία και με τη χρήση πυρηνικών όπλων^ix. Επιπλέον, το ΝΑΤΟ ήδη έχει χαράξει γραμμή αντιπαράθεσης με την Κίνα.

Η QUAD λαμβάνει έναν ξεχωριστό ρόλο στη γραμμή “συγκράτησης” της Κίνας. Καθεμιά από τις αστικές τάξεις των χωρών που την συγκροτούν (Αυστραλία, Ιαπωνία, Ινδία, ΗΠΑ), για τους δικούς της λόγους, βρίσκεται σε συνθήκες ανταγωνισμού με τα μονοπώλια της Κίνας. Ταυτόχρονα η ύπαρξή της δίνει τη δυνατότητα σε κάποιες από αυτές, όπως είναι η αστική τάξη της Ινδίας, που συμμετέχει ταυτόχρονα και σε άλλες ενώσεις, όπως στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης και στους BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική) και η οποία είναι από τους μεγαλύτερους αγοραστές ρωσικών όπλων, να μπορεί να μανουβράρει, αλλά την ίδια ώρα να εντάσσεται στο συνολικό αμερικανικό σχεδιασμό για την αλλαγή της δυναμικής, που σήμερα ευνοεί την Κίνα.

Διαμορφώνονται, λοιπόν, διαφορετικές «ταχύτητες» στην εμβάθυνση της συνεργασίας των ΗΠΑ με τις άλλες αστικές τάξεις της περιοχής, μέσα από πιο “χαλαρές” μορφές, όπως η QUAD και πιο προωθημένες μορφές, όπως η AUKUS, αλλά πάντα με τον ίδιο στόχο και σε μια προσπάθεια να αποφευχθεί μια απότομη ολοκληρωτική κάθετη αντιπαράθεση, που θα δυσκόλευε τις συμμαχίες των ΗΠΑ στην περιοχή.

Επιπλέον, η άρση των αμερικανικών κυρώσεων για την κατασκευή του αγωγού ρωσικού φυσικού αερίου NordStream 2, που καταλήγει στη Γερμανία, είχε αξιολογηθεί ως το «καρότο» στην προσπάθεια των ΗΠΑ να ενισχύσει τις σχέσεις με την ΕΕ και την ευρωπαϊκή «συνισταμένη» του ευρωατλαντισμού, μπροστά στη μεγάλη αντιπαράθεση με την Κίνα, σε αυτό συνηγορεί και η ανακοίνωση της συμφωνίας ΕΕ-ΗΠΑ για την κατάργηση των δασμών στον χάλυβα και το αλουμίνιο.

Η συγκρότηση της “AUKUS” δείχνει πως οι ΗΠΑ μπορούν στην ίδια κατεύθυνση να αξιοποιήσουν το ίδιο καλά και το «μαστίγιο» στη διαμόρφωση των συμμαχιών τους.

Τα καθήκοντα των κομμουνιστών

Από διάφορες πλευρές προβάλλεται ως αίτημα για την αποφυγή του πολέμου η ανάγκη «τήρησης του διεθνούς δικαίου», ενώ ξεκινούν διάφορες καμπάνιες με συνθήματα του είδους «κάτω τα χέρια από τη Ρωσία και την Κίνα», ή ακόμη και υπεράσπισης της «σοσιαλιστικής Κίνας».

Η προσέγγιση αυτή δείχνει να αγνοεί βασικά στοιχεία, όπως ότι το διεθνές δίκαιο σήμερα έχει γίνει λάστιχο και ερμηνεύεται κατά το δοκούν. Έτσι οι ΗΠΑ, που δεν υπέγραψαν ποτέ τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας που εγκρίθηκε το 1982, εμφανίζονται σήμερα στην Ανατολική Θάλασσα (ή Θάλασσα της Νότιας Κίνας) ως οι πιο ισχυροί υπερασπιστές του. Από την άλλη η Κίνα, που έχει επικυρώσει το συγκεκριμένο κείμενο της Διεθνούς Συμφωνίας, κάθε μέρα το υπονομεύει σε βάρος των χωρών της περιοχής (Βιετνάμ, Φιλιππίνες, Ινδονησία, Μαλαισία, Μπρουνέι). Δηλαδή, αυτό που καθορίζει τη στάση απέναντι στο διεθνές δίκαιο είναι ο συσχετισμός των δυνάμεων και οι γεωστρατηγικές επιδιώξεις.

Επιπλέον, η αντίληψη που παρουσιάζει τις ΗΠΑ ως δύναμη που παραβιάζει μονομερώς το διεθνές δίκαιο και συνεπώς ως επιτιθέμενη και «ιμπεριαλιστική πλευρά», και τις Κίνα, Ρωσία ως «αμυνόμενες» και «αντιιμπεριαλιστικές» δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Όλες οι παραπάνω μεγάλες δυνάμεις του σύγχρονου ιμπεριαλιστικού κόσμου, σε διαφορετικές περιπτώσεις και για την προώθηση των συμφερόντων των μονοπωλίων τους, ερμηνεύουν το διεθνές δίκαιο όπως τους βολεύει και δρουν αναλόγως. Συνεπώς, η παραπάνω αντίληψη δεν έχει καμία σχέση με την λενινιστική αντίληψη για τον ιμπεριαλισμό, που σαφώς και δεν είναι απλώς μια εξωτερική επιθετική πολιτική, αλλά ο μονοπωλιακός καπιταλισμός. Δεν έχει σχέση με την αντίληψη του ηγέτη της Οκτωβριανής Επανάστασης για τους πολέμους και τις αιτίες τους, τον χαρακτήρα τους. Ο Λένιν σε ανάλογες περιπτώσεις καυτηρίαζε τέτοιες απόψεις, λέγοντας: «Σαν να βρίσκεται η ουσία στο ποιος επιτέθηκε πρώτος, και όχι ποιες είναι οι αιτίες του πολέμου, οι σκοποί που ο πόλεμος βάζει μπροστά του και οι τάξεις που τον διεξάγουν»^x.

Οι κομμουνιστές, λοιπόν, δεν πρέπει να εγκλωβιστούν σε θεωρήσεις, που ηθελημένα ή άθελα τους, παγιδεύουν το λαϊκό κίνημα σε αδιέξοδες πασιφιστικές θέσεις, καλώντας αστικές τάξεις ή ιμπεριαλιστικές ενώσεις, όπως την ΕΕ, να δείξουν «αυτοτέλεια», ή κρύβοντας τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα της σύγκρουσης για την πρωτοκαθεδρία στον πλανήτη, καλώντας, τελικά, να επιλέξουμε πλευρά στη σύγκρουση αυτή.

Το δίλημμα που μπαίνει μπροστά στους κομμουνιστές να διαλέξουν ιμπεριαλιστή δεν είναι νέο. Όπως γνωρίζουμε τέθηκε έντονα στη διάρκεια του Α` Παγκοσμίου Πολέμου και οδήγησε στη διάλυση της Β` Διεθνούς. Τότε, μεταξύ άλλων, «οι γάλλοι σοσιαλσοβινιστές διαβεβαίωναν [τους εργάτες] πως οι χώρες της Αντάντ είναι τάχα η ‘αμυνόμενη πλευρά’, οι ‘φορείς της προόδου’ στον αγώνα εναντίον του επιθετικού πρωσσισμού»^xi. Σήμερα ορισμένες δυνάμεις στις γραμμές του διεθνούς εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος, μας καλούνε να στηρίξουμε στην νέα ενδοϊμπεριαλιστική αντιπαράθεση την Κίνα, που τη θεωρούν “σοσιαλιστική με κινεζικά χαρακτηριστικά”, διαστρεβλώνοντας ή αγνοώντας την πραγματικότητα και την κοσμοθεωρία μας.

Σ’ αυτές τις συνθήκες έχει σημασία όχι μόνον η εναντίωση στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, αλλά και ενάντια στην επιλογή “χρώματος” ιμπεριαλιστή, ενάντια σε κάθε παλιά η νέα ιμπεριαλιστική συμμαχία, για την αποδέσμευση κάθε χώρας από τα ιμπεριαλιστικά σχέδια και συμμαχίες, η πάλη για την εργατική εξουσία, το σοσιαλισμό.

Σ’ αυτήν την κατεύθυνση το ΚΚΕ καταψήφισε στη βουλή τις λεγόμενες “αμυντικές συμφωνίες” της Ελλάδας με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία. Τάχθηκε ενάντια στις υπέρογκες στρατιωτικές δαπάνες της χώρας και ανέδειξε πως αυτές γίνονται στα πλαίσια της προσπάθειας της αστικής τάξης της Ελλάδας να αναβαθμίσει τη θέση της μέσα στα ιμπεριαλιστικά σχέδια και οργανώσεις.

Οι κομμουνιστές διαφωτίζουν συστηματικά το λαό και κινητοποιούν στις διαδηλώσεις χιλιάδες εργαζόμενους, νέους και νέες.

Το ΚΚΕ πρωτοστατεί στο αντιπολεμικό-αντιιμπεριαλιστικό κίνημα, γενικότερα στο εργατικό-λαϊκό κίνημα, για να μην δημιουργηθούν νέες στρατιωτικές βάσεις στην Ελλάδα, να ξηλωθούν όλες οι αμερικανοΝΑΤΟικές βάσεις και υποδομές, να μην μεταφερθούν στη χώρα πυρηνικά όπλα.

Το ΚΚΕ απαιτεί να σταματήσει η συμμετοχή των ελληνικών ένοπλων δυνάμεων σε ιμπεριαλιστικές αποστολές εκτός συνόρων, να μην πληρώνει ο λαός για τους εξοπλισμούς που υπηρετούν τα επιθετικά σχέδια της ελληνικής αστικής τάξης, τις ευρωατλαντικές επεμβάσεις και πολέμους, να μην συμμετέχει η Ελλάδα σε στρατιωτικές ασκήσεις που στρέφονται κατά άλλων κρατών.

Το ΚΚΕ επιδιώκει την ενίσχυση της διεθνιστικής αλληλεγγύης προς όλους τους λαούς που αγωνίζονται και έρχονται αντιμέτωποι με τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και πολέμους.

Ακόμη παλεύει για την αποδέσμευση της χώρας από τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, θεωρώντας πως αυτό μπορεί να το εξασφαλίσει προς όφελος των λαϊκών συμφερόντων η εργατική εξουσία, η πάλη για την ανατροπή του καπιταλισμού και της οικοδόμησης του σοσιαλισμού-κομμουνισμού.

Παραπομπές

ⁱ Ομιλία του Προέδρου του Βιετνάμ, 25/09/2021, https://vietnam.vnanet.vn

ⁱⁱ “Αντίδραση του Βιετνάμ στην εφαρμογή από την Κίνα του διορθωμένου νόμου για την ασφάλεια της θαλάσσιας ναυσιπλοΐας, πηγή:” Ράδιο “Φωνή του Βιετνάμ ”https://vovworld.vn/, 2/9/21

ⁱⁱⁱ Τίτλος δημοσιεύματος σε άρθρο στην εφημερίδα Ζενμίν Ζιμπάο (Λαϊκή Ημερησία), http://en.people.cn, 19/7/2021.

^iv Εφημερίδα Ζενμίν Ζιμπάο (Λαϊκή Ημερησία), http://russian.people.com.cn, 6/3/2019

^v Πρακτορείο ΙΝΤΕΡΦΑΞ, https://www.interfax.ru, 02/03/2021

^vi Εφημερίδα ΖενμίνΖιμπάο (Λαϊκή Ημερησία), http://russian.people.com.cn, 29/10/2021

^vii Β. Ι. Λένιν, «9ο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ», Άπαντα, τόμ. 44, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, σελ. 310.

^viii Επίσημη σελίδα της Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης της ΕΕ https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage/83616/eu-military-operations-and-civilian-missions_en

^ix Βλέπε δηλώσεις Ρώσου Υπουργού Αμυνας, Σ. Σοϊγκού, στις 23/10/2021, https://tass.ru/

^x Β. Ι. Λένιν: «Ανοιχτό γράμμα προς τον Μπόρις Σουβάριν», «Απαντα», τ. 30, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 265.

^xi Ακαδημία Επιστημών της ΕΣΣΔ, Παγκόσμια Ιστορία, τόμος Ζ2, σελ.737 (στα ρωσικά Ζ, σελ. 541)

* Αρθρο του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων της ΚΕ του ΚΚΕ

πηγή: 902gr