Μην λοιδορείτε τον Γκορμπατσόφ, να τον... «ευχαριστείτε»

Αν δεν είχε μετατρέψει τη χώρα του από μια υπερδύναμη σε διεθνές σάκο του μποξ, καταστρατηγώντας όλες τις κοινωνικές της κατακτήσεις, θα νοσταλγούσαν σήμερα οι Ρώσοι τη Σοβιετική Ένωση και όλα όσα είχαν και έχασαν;

Αν δεν είχε διαμελίσει την ΕΣΣΔ σε πολλά μικρά ανεξάρτητα κρατίδια, ανοίγοντας τον ασκό του Αιόλου για πολέμους και εθνικιστικές εξάρσεις, θα γνωρίζαμε ότι είναι εφικτό να ζεις αδελφωμένος εστιάζοντας στα κοινά στοιχεία και παραμερίζοντας τις διαφορές σου;

Αν δεν ήταν ο αυτός να φέρει το τζιν και την κόκα-κόλα, θα μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε το σημαντικό από το ασήμαντο; Ένα τζιν ή δωρεάν παιδεία; Μια κόκα-κόλα ή δωρεάν υγεία;

Αν δεν άνοιγε την κερκόπορτα στην ανεργία, στα αρπακτικά των αγορών και στους κερδοσκόπους της Δύσης, θα γνωρίζαμε πως υπάρχει τρόπος να οικοδομήσουμε μια διαφορετική κοινωνία, με κοινωνική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής; Ότι είναι δυνατόν μια χώρα να στηρίζει επαναστατικά και απελευθερωτικά κινήματα και όχι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις;

Αν ο Γκορμπατσόφ δεν είχε καταστρέψει το «αντίπαλο δέος» του καπιταλισμού, πώς θα καταλαβαίναμε ότι χάρη στην ύπαρξη της Σοβιετικής Ένωσης οι καπιταλιστικές χώρες έκαναν παραχωρήσεις προς το εργαζόμενους; Ότι ο φόβος τους για τις παροχές του σοσιαλιστικού στρατοπέδου ήταν αυτός που τροφοδοτούσε μια μορφή κοινωνικής πολιτικής και προστασίας στη Δύση;

Μορφωμένοι άνθρωποι κατάντησαν ζητιάνοι, εργαζόμενοι με στρωμένη ζωή έφτασαν στο σημείο να μην μπορούν να επιβιώσουν. Το προσδόκιμο ζωής μειώθηκε, η χρήση των ναρκωτικών αυξήθηκε, το άγχος για την επιβίωση μεγάλωσε. Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια τσαλαπατήθηκε, οι κοινωνικές ανισότητες διευρύνθηκαν. Αν δεν ήταν αυτός να φέρει τον καπιταλισμό, πώς θα μαθαίναμε ότι το «αμερικάνικο όνειρο» είναι μια απάτη;

Εκείνος δεν επιβεβαίωσε πως ο χειρότερος και πιο επικίνδυνος εχθρός είναι ο εσωτερικός; Ότι αυτό που έγραφε ο Βάρναλης: «όταν η μάχη μεγάλη δοθεί, για να μην ξαναχάσουνε τη λεφτεριά τους, θ’ αφανίσουνε πρώτα τα ντόπια θεριά τους», ισχύει στο ακέραιο;

Αν δεν ήταν αυτός να «σβήσει το φως» στον «φάρο» της ελπίδας όλων των λαών και να υποστείλει τη σημαία με το σφυροδρέπανο, πώς θα συνειδητοποιούσαμε ότι οι ελπίδες και οι ιδέες μπορούν και θεριεύουν ακόμα και χωρίς «φώτα» και σημαίες;

Όλα αυτά, φυσικά, πολλοί δεν χρειαζόταν να χαθεί η ΕΣΣΔ για να τα καταλάβουν. Τα βλέπανε, τα ζούσανε, τα ξέρανε. Όμως για ορισμένους, για εκείνους που παρασύρθηκαν από τη δυτική προπαγάνδα, πιστεύοντας πως το «αόρατο χέρι της αγοράς» θα έφερνε μαζί του και χρυσά κουτάλια, χρειαζόταν ένας… Γκορμπατσόφ για να αντιληφθούν κάποια πράγματα.

Βέβαια, υπάρχουν πάντα και κάποιοι που δεν θέλουν με τίποτα να καταλάβουν, που

αρνούνται να δουν την πραγματικότητα, που τους συμφέρει να κάνουν τους ανήξερους. Για αυτούς, όμως, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Μόνο να τους θυμίσουμε τι έγραφε ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ: «Τον άνθρωπο μπορείς αν θες να τον εξοντώσεις, αλλά δεν μπορείς να τον νικήσεις».

Εξόντωσαν την ΕΣΣΔ, αλλά δεν νίκησαν όλα όσα πρέσβευε. Οι ιδέες και τα οράματά της ζουν καθημερινά όπου υπάρχει αδικία, όπου υπάρχει εκμετάλλευση, όπου άνθρωπος που παλεύει για μια καλύτερη ζωή.

Κι αυτός είναι ο μεγαλύτερος εφιάλτης τους.

* Ημεροδρόμος