Αστροφυσική και παρισινή κομμούνα

Σίγουρα η πολυετής ανατρεπτική του προσπάθεια τον έχει επηρεάσει ψυχολογικά με την ζοφερή της κατάληξη και το γεγονός επίσης ότι γράφει όχι φυλακισμένος από το ίδιο του το σώμα αλλά σε μια συνηθέστερη και συνηθισμένη φυλακή, κατασκευασμένη από φυσιολογικούς ανθρώπους για να προστατευθούν από ελεύθερους ανθρώπους.

Ο Λουί Ωγκύστ Μπλανκί (1805-1881) ) ήταν παρών και μπροστάρης σχεδόν σε όλες τις εξεγέρσεις του 19ου αιώνα στο Παρίσι. Το Παρίσι και η επαναστατική δράση τον κράτησαν ζωντανό στα σαράντα τρία (43) χρόνια και δύο μήνες που πέρασε φυλακισμένος.

Το 1880 εκδίδει το έντυπο Ni Dieu ni maitre (Ούτε θεός ούτε Αφέντης), που αποτελεί έκτοτε παγκόσμιο σύνθημα των αναρχικών. Πριν από αυτό φυλακισμένος το 1871 λόγω της δράσης του στην Παρισινή Κομμούνα , για την οποία προέτρεπε λαό και εργάτες έγραψε το κοσμολογικό δοκίμιο του L’ ETERNITE PAR LES ASTRES που όμως είναι και μια ειλικρινής κατάθεση των πεποιθήσεών του εν γένει και ένα από τα πιο χαρακτηριστικά κείμενα επαναστατικού ρομαντισμού.

Σε αντίθεση με την οριακή αισιοδοξία του Χόκινγκ για μια ανθρώπινη μετάλλαξη πριν απ΄τη φυγή σε άλλους πλανήτες, ο αναγνώστης του 2018 ενδέχεται να βρεί περισσότερα σημεία σύγκλισης της σκέψης και της ψυχολογίας του με το κείμενο του Μπλανκί.

O Mπλανκί ενέπνευσε πλήθος καλλιτεχνών και στοχαστών. Μεταξύ αυτών πρωταγωνιστεί σε κάποιες οιστρήλατες σελίδες του Μαρξ, ανασυστάται ποιητικά στο δοκίμιο του Βάλτερ Μπέγιαμιν «Το Παρίσι της 2ης Αυτοκρατορίας στον Μπωντλαίρ» χρησιμεύει εργαλειακά στον Λένιν στις τοποθετήσεις του για την δικτατορία του προλεταριάτου.

Απόσπασμα από το «L’ ETERNITE PAR LES ASTRES» (Η αιωνιότητα μέσα από  τα άστρα) - [μετάφραση Σάμης Ταμπώχ]

«Το σύµπαν ολόκληρο αποτελείται από αστρικά συστήµατα. Για να τα δηµιουργήσει, η φύση διαθέτει µόνο µια εκατοστή στοιχεία. Παρ’ όλες τις τεράστιες δυνατότητες που προσφέρουν αυτοί οι πόροι, και τους αναρίθµητους συνδυασµούς που επιτρέπουν να γεννηθούν, το αποτέλεσµα είναι αναγκαστικά ένας πεπερασµένος αριθµός, όπως ακριβώς και ο αριθµός των στοιχείων· και για να πληρώσει την απεραντοσύνη του σύµπαντος η φύση πρέπει ναεπαναλαµβάνει επ’ άπειρον τους αρχικούς συνδυασµούς ή τύπους.

Έτσι, κάθε ουράνιο σώµα, οποιοδήποτε κι αν είναι, υπάρχει σε άπειρο αριθµό στο χώρο και το χρόνο, κι όχι µόνο σε µία από τις όψεις του αλλά όπως είναι σεκάθε δευτερόλεπτο της ύπαρξής του, από τη γέννησή του µέχρι το θάνατο… 

Η γη είναι ένα απ’ αυτά τα ουράνιασώµατα.

Κάθε ανθρώπινο ον είναι, λοιπόν, αιώνιο σε κάθε δευτερόλεπτο της ύπαρξής του. Ό,τι γράφω αυτή τη
στιγµή, σ’ ένα κελί του Φρουρίου Τορώ, το έχω γράψει και θα το γράφω ολόκληρη την αιωνιότητα – σ’ ένα τραπέζι, µε µια πένα, ντυµένος όπως είµαι τώρα, σε περιστάσεις σαν κι αυτές.

Κι έτσι είναι για τον καθένα… Ο αριθµός των σωσιών µας είναι άπειρος στο χρόνο και το χώρο. Κανείς δεν µπορεί στ’ αλήθεια ν’ αξιώσει οτιδήποτε περισσότερο. Οι σωσίες αυτοί έχουν σάρκα και οστά – στην πραγµατικότητα φορούν παντελόνια και σακάκια, κρινολίνα και περούκες. ∆εν πρόκειται καθόλου για φαντάσµατα· είναι το παρόν που έχει γίνει αιώνιο. Σ’ αυτό, εξ άλλου, έγκειται ένα σοβαρό µειονέκτηµα: δεν υπάρχει πρόοδος…

Αυτό που ονοµάζουµε “πρόοδος”περιορίζεται στον κάθε συγκεκριµένο κόσµο κι εξαφανίζεται µαζί του. Παντού και πάντοτε στη γη το ίδιο δράµα,το ίδιο σκηνικό, στην ίδια περιορισµένη σκηνή – µια θορυβώδης ανθρωπότητα, ξετρελαµένη από το ίδιο της το µεγαλείο, µε την πίστη ότι αποτελεί ολόκληρο το σύµπαν και ζώντας στη φυλακή της σαν να βρίσκεται σ’ ένα αχανές βασίλειο, για να καταλήξει να σωριαστεί πρόωρα µαζί µε τον πλανήτη, που έχει βαστάξει µε βαθύτατη περιφρόνηση το φορτίο της ανθρώπινης αλαζονείας. 

Η ίδια µονοτονία, η ίδια ακινησία και στ’ άλλα ουράνια σώµατα. Το σύµπαν επαναλαµβάνεται ατελείωτα και σκαλίζει το έδαφος επί τόπου. Η αιωνιότητα εκτελεί επ’άπειρον –ατάραχα– τις ίδιες επαναλαµβανόµενες κινήσεις».

• (Στις φωτογραφές ο Μπλανκί,  μοτίβο από ύφασμα επίπλωσης στο  σπίτι μουσείο του Μπλανκί στο Παρίσι και μια διακοσμητική μεταφορά της αιωνιότητας).

Ακολουθεί σκηνή από το «Οδύσσεια 2001» του Στάνλευ Κιούμπρικ. Η αποστολή κοσμοναυτών αντικρίζει έναν υπολογιστή εξωγήινης τεχνολογίας τον Μονόλιθο.

2001: A Space Odyssey - The Monolith On The Moon

* Ημεροδρόμος